Vytautas Magnus University Research Management System (VDU CRIS)





 

Publication:
Dalelytės net funkcijos ir vartosena dabartinėje rašytinėje lietuvių kalboje

cris.virtual.departmentLituanistikos katedra / Department of Lithuanian Studies
cris.virtual.departmentHumanitarinių mokslų fakultetas / Faculty of Humanities
cris.virtualsource.author-orcidb56d03e6-9b67-458f-a6f6-eedcf9a185f4
cris.virtualsource.departmentb56d03e6-9b67-458f-a6f6-eedcf9a185f4
cris.virtualsource.departmentb56d03e6-9b67-458f-a6f6-eedcf9a185f4
cris.virtualsource.journalancea19bd2c3-750d-431f-9e3d-52f604632d04
cris.virtualsource.orcidb56d03e6-9b67-458f-a6f6-eedcf9a185f4
dc.contributor.authorValančė, Danguolė
dc.coverage.doi10.7220/2335-8769.64.4
dc.coverage.spatialLT
dc.date.accessioned2016-05-09T10:58:24Z
dc.date.available2016-05-09T10:58:24Z
dc.date.issued2015
dc.date.updated2019-09-13T11:54Z
dc.descriptionISSN 2335-8769 (internetinis)
dc.description.abstractDuring the last five decades works on linguistics place the particle net in either of two semantic groups: the particularizing and the accentuating. However, the question of its exact functions in current Lithuanian has never been studied in detail. But in view of the extensive research already done on particles in the German, English, and other languages, it may be asserted that Lithuanian particles have been unduly neglected, especially if one keeps in mind their great frequency in that language. In the Corpus of the Contemporary Lithuanian Language, which features a million words, there are 1,217 examples with net alone. Their analysis shows that the particle net not only modifies the significant word to emphasize or distinguish its meaning but also creates deep textual connections between earlier and later sentences when in one of them it is the first word; occasionally it performs the function of a discourse marker even in the middle of a sentence, logically justifying just such a distribution of sentences. It was also determined that net most often occurs before a (frequently negative) verb, emphasizing its meaning even more and providing the sentence with additional semantic hues, such as suprise, unexpectedness, and others. Sometimes this particle can perform the function of a semantic stress, especially when it is important to accentuate only that word, sentence part, or sentence which it modifies. In comparison to other intensifying accentuating particles, net rarely forms compound particles, although one of its most often occurring combinations is net ir, which has a specific meaning.en
dc.description.abstractPer pastaruosius penkis dešimtmečius dalelytė net minima tarp dviejų semantinių grupių – išskiriamųjų bei stiprinamųjų – dalelyčių, tačiau kokias funkcijas dabartinėje lietuvių kalboje ji atlieka, niekada nebuvo detaliau tirta. Visgi atsižvelgiant į gausius vokiečių, anglų ir kitų kalbų dalelyčių tyrimus galima teigti, jog lietuviškosios yra nepelnytai užmirštos, tuo labiau kad lietuvių kalboje jų tikrai gausu. „Dabartinės rašytinės lietuvių kalbos tekstyne“, kurį sudaro 1 milijonas žodžių, rasta 1217 net pavyzdžių. Jų analizė parodė, kad ši dalelytė gali kur kas daugiau: ji ne tik šliejasi prie prasminio žodžio pabrėždama ar išskirdama jo reikšmę, bet ir kuria giluminius teksto saitus tarp pirmesnio bei paskesnio sakinio tada, kai užima pradinę poziciją, tačiau ir sakinio viduryje jai būdinga diskurso žymiklio funkcija, t. y. logiškai pagrįsti būtent tokį sakinių išdėstymą. Taip pat buvo nustatyta, kad dalelytė net dažniausiai eina prieš veiksmažodį, neretai neigiamąjį, kurio reikšmę ji dar labiau paryškina, o sakiniui suteikia papildomų semantinių atspalvių, tokių kaip nustebimas, netikėtumas ir pan. Kartais kalboje ši dalelytė gali atlikti semantinio kirčio vaidmenį, ypač kai svarbu akcentuoti tik tą žodį, sakinio dalį ar atskirą sakinį, prie kurio ji šliejasi. Palyginti su kitomis stiprinamosiomis pabrėžiamosiomis dalelytėmis, ji retai sudaro samplaikines dalelytes, vienas dažniausių jos junginių yra net ir, kuris pasižymi savita reikšme.lt
dc.description.sponsorshipHumanitarinių mokslų fakultetas / Faculty of Humanities
dc.description.sponsorshipVytauto Didžiojo universitetas / Vytautas Magnus University
dc.description.sponsorshipLituanistikos katedra / Department of Lithuanian Studies
dc.format.extentp. 79-100
dc.identifier.otherVDU02-000019254
dc.identifier.urihttps://www.vdu.lt/cris/bitstream/20.500.12259/27750/1/ISSN2335-8769_2015_N_64.PG_79-100.pdf
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12259/27750
dc.language.isolt
dc.publisherKaunas, Vilnius : Vytauto Didžiojo universitetas; Versus Aureus
dc.relation.ispartofDarbai ir dienos. Kaunas, Vilnius : Vytauto Didžiojo universitetas; Versus Aureus, 2015, T. 64
dc.relation.isreferencedbyCEEOL
dc.relation.isreferencedbyComplete Central & Eastern European Academic Source
dc.relation.issn1392-0588
dc.relation.issueDarbai ir dienos / Deeds and Days 2015, nr. 64
dc.relation.journalDarbai ir dienos / Deeds and Days
dc.rightsopen access*
dc.subjectPabrėžiamoji dalelytėlt
dc.subjectIšskiriamoji dalelytėlt
dc.subjectStiprinamoji dalelytėlt
dc.subjectNetlt
dc.subjectDabartinės rašytinės lietuvių kalbos tekstynaslt
dc.subjectDiskurso žymiklislt
dc.subjectSemantinis kirtislt
dc.subjectSemantiniai atspalviailt
dc.subjectAccentuating particleen
dc.subjectParticularizing particleen
dc.subjectIntensifying particleen
dc.subjectNeten
dc.subjectCorpus of the Contemporary Lithuanian Languageen
dc.subjectDiscourse markeren
dc.subjectSemantic stressen
dc.subjectSemantic huesen
dc.subject.classificationStraipsnis kitoje duomenų bazėje / Article in other database (S4)
dc.subject.otherFilologija / Philology (H004)
dc.titleDalelytės net funkcijos ir vartosena dabartinėje rašytinėje lietuvių kalbojelt
dc.title.alternativeThe particle net : its functions and usage in contemporary standard written Lithuanianen
dc.typetype::text::journal::journal article::research article
dcterms.bibliographicCitation15
dcterms.dateSubmitted2016
dcterms.subjectHumanitariniai mokslai / The humanities (H)
dspace.entity.typePublication
local.relation.isreferencedbyCEEOL
local.relation.isreferencedbyCentral & Eastern European Academic Source (EBSCO)
local.subject.classificationS4
local.typeresearch article
localcerif.author.code111950396-0309
localcerif.author.countryLT
localcerif.pages22*
oaire.citation.endPage100
oaire.citation.issue64
oaire.citation.startPage79
oairecerif.author.affiliationLituanistikos katedra / Department of Lithuanian Studies

Files

Original bundle

Now showing1 - 1 of 1
Loading...
Thumbnail Image
Name:
ISSN2335-8769_2015_N_64.PG_79-100.pdf
Size:
245.48 KB
Format:
Adobe Portable Document Format

License bundle

Now showing1 - 1 of 1
Loading...
Thumbnail Image
Name:
license.txt
Size:
1.71 KB
Format:
Unknown data format
Description: