Diplomatic activities of Kazys Škirpa, the first Lithuanian envoy to Poland, in March–December, 1938

Abstract

Artykuł poświęcony jest działalności pierwszego posła litewskiego w Polsce, puł- kownika sztabu generalnego Kazysa Škirpy w Warszawie od marca do grudnia 1938 roku. Mimo że uczestniczył on w wielu najważniejszych wydarzeniach historii Litwy XX w., a jego działalność dyplomatyczna i polityczna miała wpływ również na inne państwa regionu, w historiografii działalność ta nie doczekała się należytej uwagi. Celem niniejszej pracy jest wypełnienie tej luki, czyli zbadanie działalności dyplomatycznej K. Škirpy w minionym okresie. W celu realizacji wyznaczonego celu, przedstawione zostają okoliczności mianowania K. Škirpyna stanowisko posła litewskiego w Polsce, dokonana zostaje próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego władza litewska wybrała właśnie tę osobę, analizie poddane są kontakty K. Škirpy z polskimi politykami i działaczami społecznymi oraz ich znaczenie dla stosunków obu państw. Omawiane są relacje litewskiego dyplomaty z przedstawicielami innych państw w Warszawie oraz ich wpływ na stosunki polsko-litewskie. Z zebranego materiału wynika, że K. Škirpa został wyznaczony na wspomniane stanowisko nie tylko dlatego, że znany był jako zwolennik bezkompromisowego stanowiska wobec Polski i dlatego mógł zmniejszyć niezadowolenie litewskiego społeczeństwa wywołane przyjęciem ultimatum. Wpływ na tę decyzję miały również wewnętrzne sprawy litewskiej polityki. Prezydent Antanas Smetona wolał przenieść wpływowego oficera za granicę, wykazując tym samym opozycji, że na ważne stanowiska wyznacza również osoby otwarcie sprzeciwiające się reżimowi narodowościowemu. W Warszawie K. Škirpa utrzymywał stosunki z większością najważniejszych polskich urzędników państwowych. Przede wszystkim szukał sojuszników pośród tych, którzy zaniepokojeni byli wzrastającą groźbą od strony niemieckiej. [...]

The article discusses the activities of the first Lithuanian envoy to Poland, General Staff Colonel Kazys Škirpa in Warsaw, in March–December, 1938. Even though this person participated in many important events of the Lithuanian history in the 20th century, and his diplomatic and political activities were related to other countries of the region as well, he has attracted only fragmentary attention in historiography. Therefore, the aim of the present article is to investigate Škirpa’s diplomatic activities in Warsaw in March-December, 1938. In order to fulfill the aim, the circumstances of appointing Škirpa as an envoy to Poland are discussed; the research also aims to answer the question why the Lithuanian government chose this personality; Škirpa’s contacts with Polish politicians and public actors, the importance of these contacts in the development of bilateral relationship, as well as Škirpa’s relationship with the diplomats of other countries in Warsaw and their influence on Lithuanian – Polish relationship are analysed. It becomes clear that Škirpa was appointed to this position not only because he was famous for his uncompromisable attitude towards Poland and, therefore, could decrease reproaches of Lithuanian society to the government about the ultimatum, but also because of internal political reasons. President Smetona wanted to see this influential politician outside the country as well as to prove to the opposition that the people who openly oppose the regime of the Nationalists are appointed to an important position. In Warsaw, Škirpa maintained relationship with many important Polish officials; first, he was looking for allies among those who were anxious about the threat from Germany. These people were interested in his long lasting experience in a military and diplomatic job, and his vast knowledge in German politics. [...]