Niektóre aspekty radzieckiej polityki narodowościowej na Litwie w latach 1944–1990

Abstract

Naród, narodowość – to kategorie, które w ideologii reżimu radzieckiego odgrywały ważną rolę. Tymi pojęciami manipulowano zarówno w sferze ideologicznej (konstytucje radzieckie gwarantowały „równouprawnienie narodów”), jak i podczas decyzji praktycz-nych, np. zezwalając na funkcjonowanie szkolnictwa w języku danej narodowości. Poli-tykę taką zastosowano też w 1940 r., po wcieleniu Litwy do ZSRR oraz po ponownej je okupacji w latach 1944–1990. Radziecka polityka narodowościowa na Litwie zależała od tendencji panujących w Rosji, uwzględniała również specyfikę lokalnej sytuacji, ale zaw-sze na celu miała jak najlepsze funkcjonowanie reżimu, a nie dobro tego lub innego na-rodu. Nation and nationality were the key categories in the ideology of the Soviet regime. They were, however, subject to the ideological manipulation: Soviet constitutions recog-nized “equality and sovereignty of all the peoples”, granting for example groups of ethnic minorities access to educational provisions in their languages. This line of politics of na-tional minorities was first implemented at the time of Lithuania’s annexation in 1940, and during the so-called second Soviet occupation of Lithuania, from 1944 to 1990. The So-viet nationalities policy in Lithuania depended on the political trends exercised in Mos-cow. However, the implemented policies towards the political minorities never remained beneficial for one of the ethnic groups living in the area. By and large, their aim was to ensure the smooth running of the regime.