Stanisław Morawski i jego pisarstwo jako dokument epoki

Abstract

Temat rozprawy - STANISŁAW MORAWSKI I JEGO PISARSTWO JAKO DOKUMENT EPOKI. Przedmiotem moich badań są Pamiętniki Stanisława Morawskiego jako dokument epoki. Celem tej rozprawy jest próba udowodnienia, że dzieła Morawskiego są unikalne i obecnie również aktualne. Niniejsza praca została podzielona na cztery rozdziały. Rozdział I dotyczy drogi życiowej S. Morawskiego i pamięci o nim współcześnie. Rozdział II zawiera charakterystykę Pamiętników, z wyszczególnieniem tematyki Filomatów i Filaretów i ich oceny przez pamiętnikarza. Z kolei Rozdział III został poświęcony opisowi podróży Morawskiego z Merecza do Kowna. Rozdział IV ukazuje Morawskiego jako lekarza. Pisząc pracę posługiwałam się głównie metodą opisowo-analityczną. Pomocną mi była również metoda historyczna. Podstawę źródłową niniejszej rozprawy stanowią Pamiętniki Stanisława Morawskiego. Korzystałam również z opracowań poświęconych tematowi Pamiętników, słowników i encyklopedii. Cała spuścizna po doktorze Stanisławie Morawskim świadczy, że był miał umysł nieprzeciętny, a pióro nie bez talentu. Styl go wzorowany na prozie łacińskiej, zawiera ironię, humor, głębokie uczucia, niekiedy uniesienie liryczne. Najważniejszą dla nas jest ta część jego spuścizny rękopiśmiennej, która miejści w sobie pamiętniki i wspomnienia, a więc Kilka lat młodości mojej w Wilnie, Wspomnienia i Szlachta-bracia. Zawierają one tyle ciekawych faktów, takie bogactwo typów, taki wypukły obraz społeczeństwa, w którym żył autor, że naprawdę musimy je uważać na jedne z najlepszych pamiętników polskich.

Study subject- Stanislaw Morawski and his works as a document of an epoch. Subject of my research-Stanislaw Morawski's ”Diaries” as a document of an epoch. The aim of the research – To try to demonstrate, why Stanislaw Morawski's works are unique and still relevant nowadays. This work is divided in to four parts. The first part is about Morawski's life and his memories in present. The second part is to introduce the characteristic of the ”Diaries” and distinguishing the topics of Philomaths and Philorets and what the author himself thinks about them. Third part is devoted to describing Morawski's journey from Merech to Kaunas. And finally, the forth part is to represent Morawski as a doctor. Writing this research I used a descriptive-analytical and historical method. Although the main source was Morawski's ”Diaries”, I used other author’s works, dedicated to the theme of ”Diaries”, also dictionaries and encyclopedias for my research. Morawski's literary heritage proclaims his unique way of thinking and his writing talent. His distinctive style-developed on basis of Latin prose-is ironic, humorous with deep feelings, and sometimes even with lyrical pathos. The most important part of his manuscript heritage is diaries and memories -”A few year of my youth in Vilnius”, ”Memories”, ”Brothers Noblemans”. In these works, there are so many interesting facts, various examples, a detail views of the society that author has lived in. In my opinion, we have to consider his works as one of the best polish diaries.

Studijos tema – Stanislovas Moravskis ir jo kūryba kaip epochos dokumentas Mano tyrimų objektas – Stanislavo Moravskio „Dienoraščiai“ kaip epochos dokumentas. Tyrimo tikslas – pabandyti įrodyti, kad S. Moravskio veikalai yra unikalūs ir aktualūs netgi dabartyje. Šis darbas buvo padalintas į keturis skyrius. Pirmajame kalbama apie S. Moravskio gyvenimą ir jo atminimą dabartyje. Antrajame skyriuje pateikiama „Dienoraščių“ charakteristika, išskiriant Filomatų ir Filaretų tematiką bei tai, kaip juos vertino autorius. Tuo tarpu trečiasis skyrius skirtas aprašyti S. Moravskio kelionę iš Merečo į Kauną. Ketvirtajame skyriuje apie S. Moravskį rašoma kaip apie gydytoją. Rašydama šį darbą naudojausi aprašomuoju-analitiniu bei istoriniu metodais. Nors pagrindinis šaltinis, kuriuo rėmiausi buvo S. Moravskio „Dienoraščiai“, naudojausi ir kitų autorių veikalais, skirtais „Dienoraščių“ tematikai, žodynais ir enciklopedijomis. Visas S. Moravskio literatūrinis palikimas byloja apie jo išskirtinį mąstymą bei talentą rašyti. Jo savitas stilius, kurtas remiantis lotynų proza, yra ironiškas, humoristiškas, su giliais jausmais, o kartais ir lyriniu patosu. Svarbiausia jo rankraštinio palikimo dalis yra dienoraščiai ir prisiminimai – „Keli mano jaunystės metai Vilniuje“, „Prisiminimai“ ir „Broliai bajorai“. Šiuose kūriniuose yra tiek daug įdomių faktų, įvairių pavyzdžių, taip išsamiai pateikiamas visuomenės, kurioje autorius gyveno, vaizdas, kad iš tikrųjų turime jo kūrinius laikyti vienais geriausių lenkiškų dienoraščių.