Translation Strategies Used in Translating Tess Gerritsen’s Medical Thrillers: Paulina Kruglinskienė’s translation of the Novel The Surgeon and Jonas Čeponis’ Translation of the Novel Life Support
Statkutė, Kotryna |
Baigiamajame Magistro darbe “Tess Gerritsen medicininių trilerių “Chirurgas” ir “Užkratas” vertimų analizė: Paulinos Kruglinskienės ir Jono Čeponio vertimai” analizuojami du šios rašytojos romanai ir jų vertimai į lietuvių kalbą. Buvo iškelta hipotezė, kad tikslus atitikmuo (equivalent) ir angliškų terminų vertimas, pakeičiant tik nelietuviškas raides ir galūnes šitaip pritaikant juos prie lietuvių kalbos taisyklių (low localization) yra pagrindinės medicininių terminų vertimo strategijos. Šio darbo tikslas yra sužinoti, kokias vertimo strategijas naudoja Paulina Kruglinskienė ir Jonas Čeponis, versdami Tess Gerritsen medicininius trilerius. Šie du vertėjai buvo pasirinkti dėl kelių priežasčių: jie abu yra pagrindiniai Tess Gerritsen medicininių trilerių vertėjai į lietuvių kalbą (abu yra išvertę po šešis šios autorės romanus), abu vertėjai turi medicininį išsilavinimą ir didelę vertimo patirtį. Darbo tikslas yra išsiaiškinti, ar šie vertėjai naudoja panašias vertimo strategijas medicininiams terminams versti, ar ne ir kokią įtaką tam tikrų vertimo strategijų pasirinkimas turi vertimo kokybei. Teorinėje dalyje yra analizuojami įvairūs aspektai, susiję su Tess Gerritsen medicininių trilerių vertimu: žanras, trilerio žanras, jo požanriai, medicininių trilerių bruožai ir savybės, medicininės terminologijos ištakos ir pagrindiniai terminų vertimo sunkumai bei Eirly E. Davies vertimo strategijos, pagal kurias buvo grupuojami medicininiai terminai ir medicininių terminų ištakos bei pagrindinės jų vertimo problemos. Pagrindinis teorinės dalies šaltinis – Eirly E. Davies vertimo strategijos ir tai, kaip kiti mokslininkai kalba apie jas. Davies įvardija septynias vertimo strategijas: praleidimas (omission), originalios prasmės išsaugojimas (preservation), pridėjimas (addition), lokalizacija (lokalization), globalizacija (globalization), transformacija (transformation) ir sukūrimas (creation). Svarbiausi šių vertimo strategijų bruožai ir poveikis vertimo kokybei aprašomi darbo teorinėje dalyje. Praktinė dalis prasideda medicininių trilerių bruožų įvardijimu Tess Gerritsen romanuose “Chirurgas” ir “Užkratas”. Vėliau nagrinėjami abu romanai atskirai: aprašomos dažniausiai naudotos atskiros vertimo strategijos (single translation strategies) ir vertimo strategijų junginiai (combined translation strategies), duodami kiekvienos vertimo strategijos pavyzdžiai, rasti analizuojamuose medicininiuose trileriuose, pavyzdžiai aptariami kreipiant dėmesį į poveikį vertimo kokybei bei skaitytojui, taip pat tikslumą (šiam tikslui buvo naudojamas “Anglų-lietuvių kalbų medicinos terminų žodynas”). Vėliau darbe lyginami Paulinos Kruglinskienės ir Jono Čeponio vertimai: analizuojami panašumai ir skirtumai naudojant vertimo strategijas, aptariami skirtingos vartosenos pavyzdžiai, kreipiant dėmesį į tai, kokį poveikį tai turi vertimo kokybei ir skaitytojams. Išvadose trumpai pateikiama svarbiausia anksčiau aptarta informacija, atskleidžiami tyrimo rezultatai ir patvirtinama darbo pradžioje iškelta hipotezė: tikslus atitikmuo (equivalent) ir angliško žodžio pritaikymas lietuvių kalbos taisyklėms (low localization) išties yra dažniausios Paulinos Kruglinskienės ir Jono Čeponio naudojamos strategijos verčiant Tess Gerritsen medicininius trilerius.
The Master Thesis “Translation Strategies Used in Translating Tess Gerritsen’s Medical Thrillers: Paulina Kruglinskienė’s Translation of the Novel The Surgeon and Jonas Čeponis’ Translation of the Novel Life Support” analyses two novels written by Tess Gerritsen (The Surgeon and Life Support) and their Lithuanian translations by Paulina Kruglinskienė and Jonas Čeponis. The following hypothesis was raised: translation by using an equivalent item and low localization strategy are the most popular and useful translation strategies in translating medical terminology. The aim of this paper is to find out what translation strategies are the most popular while translating medical terminology in Paulina Kruglinskienė’s and Jonas Čeponis’ translations of Tess Gerritsen’s medical thrillers. These particular translators were chosen for this analysis due to the following reasons: they are the main translators of Tess Gerritsen’s novels into the Lithuanian language (both have transated six novels each), what is more, they both have medical background as well as long experience in translation. The purpose of this paper is to find out whether Paulina Kruglinskienė and Jonas Čeponis use similar translation strategies while translating medical terms into the Lithuanian language and how these strategies influence the quality of translation. The theoretical part analyses various aspects related with the translation of Tess Gerritsen’s medical thrillers: genre theory, features of thriller genre and its sub-genres, main features of medical thriller genre. What is more, medical terminology, its origin and the basic problems while translating it are presented in the theoretical part of this paper. And, finally, Eirly E. Davies translation strategies and their influence to the quality of translation is given in the theoretical part as well. Translation strategies by Eirly E. Davies are the main source for the theoretical material of this paper. Davies presents seven translation strategies: omission, preservation, addition, localization, globalization, transformation and creation. Features of these translation strategies and their influence to the quality of translation are discussed in this part. The analytical part starts with the presentation of medical thriller features both in The Surgeon and Life Support. Later on, each of the novels are analysed separately: the most popular single and combined translation strategies used by the particular translator are presented, what is more, examples of these strategies are analysed and their influence to the quality of translation itself and to the readership is discussed as well. Finally, the comparison of Paulina Kruglinskienė’s and Jonas Čeponis’ translations is made. The conclusion of this paper reveals the results of the research and proves the raised hypothesis. Translation by using an equivalent item and low localization strategy are the most popular translation strategies while translating medical terminology in Paulina Kruglinskienė’s and Jonas Čeponis’ translations of Tess Gerritsen’s medical thrillers.