Accuracy in machine translation: an analysis of the translation of culture specific items from English into Lithuanian
Kažemėkaitis, Šarūnas |
Mašininis vertimas tapo įrankiu, kuriuo naudojasi ne tik paprasti vartotojai, bet ir profesionalūs vertėjai, kad sumažintų darbo krūvį ir laiką, reikalingą vertimui parengti. Tačiau tokius terminus, kaip kultūrinės realijos, reikia versti tinkamais terminais, kad būtų ne tik išlaikyta originalo prasmė, bet ir atitiktų kultūrinius standartus, nes prastas vertimas gali būti ne tik sunkiai suprantamas, bet ir įžeidus bei nemandagus skirtingose kultūrose Šio darbo tikslas - pristatyti mašininį vertimą ir išsiaiškinti, ar mašininio vertimo įrankiai „Google Translate“ ir „DeepL“ geba išversti įvairius keturių skirtingų kategorijų (asmenvardžių, su maistu ir gėrimais susijusių kultūrinių realijų, geografinių vietovių ir prekių ženklų pavadinimų) kultūrinių realijų terminus, kai jie išverčiami tiek išimti iš konteksto, tiek kartu su sakiniais, su tikslu išsiaiškinti, ar mašininio vertimo įrankiai geba tinkamai išversti šiuos terminus ir ar kontekstas turi įtakos mašininio vertimo kokybei. Analizėje remiamasi Lolitos Petrulionės daktaro disertacija „Kultūros elementų vertimas iš anglų į lietuvių ir rusų kalbas pagal Joanne Harris gurmaniškuosius romanus“. Iš šios daktaro disertacijos atrinkta 40 skirtingų kultūrinės realijos terminų, kurie bus verčiami naudojant mašininio vertimo įrankius. 1-ame skyriuje pristatoma tema ir jos svarba šiais laikais. 2-ame skyriuje pateikiama mašininio vertimo apibrėžtis, istorija ir rūšys. 3-iame skyriuje pristatoma kultūrinės realijos terminų apibrėžtis, tipai ir jų vertimo strategijos. Mašininio vertimo įrankiai, kurie bus naudojami analizuojant kultūrinių realijų terminų mašininį vertimą, pristatomi ir paaiškinami šio darbo 4-ame skyriuje. 5-ame skyriuje analizuojami mašininio vertimo įrankių kultūrinių realijų terminų vertimai, paimti iš Lolitos Petrulionės daktaro disertacijos „Kultūros elementų vertimas iš anglų į lietuvių ir rusų kalbas pagal Joanne Harris gurmaniškuosius romanus“. 6-ame skyriuje baigiamas darbas ir pateikiami analizės rezultatai.
Machine translation has become a tool that is used not only by casual users but also professional translators to help them reduce the workload and the time needed to produce a translation. However terms such as culture-specific need to be translated with the correct terms in the target language to not only retain the original meaning but to also be culturally appropriate, as a poor translation could not only be difficult to read and understand but also may be rude or disrespectful. The aim of this thesis is to introduce machine translation and to find out if machine translation tools Google Translate and DeepL are capable of translating various culture-specific items from four different categories (proper names, food and drink related culture-specific items, geographical locations and brand names) when translated both when taken out of context and together with sentences, to see if context has any impact towards the quality of the machine translation. The analysis draws on the doctoral dissertation by Lolita Petrulionė “Translation of Culture-Specific Items From English Into Lithuanian and Russian: The Case of Joanne Harris’ Gourmet Novels“. 40 different culture-specific items have been chosen from this doctoral dissertation for the use in machine translation. Section 1 introduces the topic and it‘s importance in the modern times. Section 2 presents the definition, history and types of machine translation. The definition, types and translation strategies of culture specific items are introduced in Section 3. The machine translation tools that will be used to analyse the machine translation of culture-specific items are introduced and explained in Section 4 of this thesis. Section 5 is the analysis of the machine translation of culture-specific items that were taken from the doctoral dissertation by Lolita Petrulionė “ Translation of Culture-Specific Items From English Into Lithuanian and Russian: The Case of Joanne Harris’ Gourmet Novels“. Completed translations together with the source text and human translation were put into tables and then analyzed. Section 6 concludes the thesis and presents the results of the analysis.