Miedzy stolecznoscia a partykularyzmem : wielonarodowosciowe spoleczenstwo Wilna w latach 1915-1920

Głównym bohaterem historii opowiadanej przez Andrzeja Pukszto jest miasto, które było nie tylko stolicą niegdyś wielkiego państwa, ale i niezmiernie ważnym centrum kultury wielu narodów. Ta różnonarodowość (czy wielokulturowość) jest cechą charakterystyczną. Autor książki miał przed sobą zamiar badania procesów politycznych i narodowotwórczych w okresie przełomowym. Historycznie to nie był długi pas czasu, ale bardzo obfity w wydarzenia: miasto ciągle przechodziło z rąk do rąk. Niemiecka i sowiecka okupacja, litewskie i polskie rządy przez krótki czas niezmiernie aktywowały puls społeczny miasta (... ).

Knyga atskleidžia Vilniuje susiformavusias politines iniciatyvas, socialinius reiškinius bei visuomeninį-kultūrinį gyvenimą sudėtingu laikotarpiu: nuo 1915 m. rugsėjo, kai Vokietijos kariuomenė įžengė į miestą, iki antrosios bolševikų okupacijos 1920 m. liepos mėnesį. Šis periodas buvo itin svarbus Vilniaus miestui ir visoms istorinėms Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės žemėms. Pirmojo pasaulinio karo pabaiga ir 1918 m. lapkričio 11 d. Compiegne miestelyje prie Paryžiaus paskelbtos paliaubos neatnešė taikos Rytų Europai, lenkų, lietuvių, baltarusių ir kitų tautų dar laukė nelengva kova už nepriklausomybę. Lenkų-bolševikų karas šiam regionui buvo ypač reikšmingas, galbūt net svarbesnis ir dramatiškesnis negu ankstesnieji karo veiksmai...